Trung tâm Ung Bướu – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

PGS. TS. BS. Nguyễn Xuân Hậu – Thạc sĩ. Bác sĩ nội trú. Nguyễn Xuân Hiền

Iod là một nguyên tố vi lượng thiết yếu cho việc tổng hợp hormone tuyến giáp, điều chỉnh chuyển hóa, tăng trưởng và phát triển. Thiếu iod có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm bướu cổ và suy giáp. Bài viết này sẽ khái quát tầm quan trọng của iod, hậu quả của sự thiếu hụt và các nguồn thực phẩm giàu iod có thể giúp duy trì mức độ thích hợp trong cơ thể.

Tầm quan trọng của Iod

Iod đóng vai trò thiết yếu trong sức khỏe con người, chủ yếu thông qua tác động của nó đến chức năng tuyến giáp. Tuyến giáp sử dụng Iod để sản xuất hormone như thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3). Các hormone này rất quan trọng cho việc điều chỉnh các quá trình chuyển hóa, bao gồm:

– Chuyển hóa năng lượng: Iod ảnh hưởng đến cách cơ thể chuyển đổi thực phẩm thành năng lượng.

– Tăng trưởng và phát triển: Iod đủ là điều cần thiết cho sự phát triển của thai nhi và trẻ nhỏ, ảnh hưởng đến chức năng nhận thức và tăng trưởng thể chất.

– Điều hòa nhiệt độ cơ thể: Hormone tuyến giáp giúp duy trì nhiệt độ cơ thể bằng cách ảnh hưởng đến tốc độ chuyển hóa và sinh nhiệt của các cơ quan trong cơ thể.

Hậu quả của thiếu Iod

Thiếu Iod có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe, bao gồm:

– Bướu cổ: Tuyến giáp phình to, có thể nhìn thấy cổ tang kích thước do thiếu hụt Iod, dẫn đến mất cân bằng trong sản xuất hormone.

– Suy giáp: Mức hormone tuyến giáp thấp có thể dẫn đến mệt mỏi, tăng cân và trầm cảm.

– Vấn đề phát triển: Ở phụ nữ mang thai, thiếu hụt có thể dẫn đến bệnh cretinism, với đặc điểm là khuyết tật trí tuệ và thể chất nghiêm trọng ở trẻ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu Iod là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra khuyết tật trí tuệ có thể phòng ngừa được trên toàn cầu.

Nguồn thực phẩm giàu Iod

Việc bổ sung thực phẩm giàu Iod vào chế độ ăn uống là điều cần thiết để duy trì mức độ đủ. Dưới đây là một số nguồn thực phẩm tốt nhất chứa Iod:

1. Hải sản

Hải sản là một trong những nguồn giàu Iod nhất. Các loại hải sản đặc biệt cao Iod bao gồm:

– Cá hồi: Một khẩu phần cá hồi có thể cung cấp hơn mức Iod cần thiết hàng ngày.

– Cá ngừ: Cả cá ngừ tươi và cá ngừ đóng hộp đều là nguồn cung cấp tốt.

– Tôm và các loại hải sản khác: Những thực phẩm này cũng cung cấp lượng Iod đáng kể.

2. Rong biển

Rong biển cực kỳ giàu Iod. Một số loại rong biển có thể chứa tới 2.000 microgram Iod trong một khẩu phần, khiến nó trở thành một trong những nguồn thực phẩm chứa lượng lớn iod. Việc bổ sung rong biển vào súp, salad hoặc sushi có thể tăng cường lượng Iod đáng kể.

3. Sản phẩm từ sữa

Các sản phẩm từ sữa là một nguồn Iod quan trọng khác. Các sản phẩm như:

– Sữa

– Sữa chua

– Phô mai

Những thực phẩm này không chỉ cung cấp Iod mà còn mang lại nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu khác như canxi và protein.

4. Muối Iod

Muối Iod là cách đơn giản và hiệu quả để đảm bảo lượng Iod đủ. Việc thêm iod hóa kali hoặc natri vào muối ăn đã trở thành một chiến lược y tế công cộng ở nhiều quốc gia để ngăn ngừa thiếu hụt Iod. Sử dụng muối Iod trong nấu ăn có thể giúp đáp ứng nhu cầu Iod hàng ngày mà không cần thay đổi quá nhiều thói quen ăn uống.

5. Trứng

Trứng, đặc biệt là lòng đỏ, là nguồn cung cấp Iod tốt. Một quả trứng lớn có thể cung cấp khoảng 24 microgram Iod, góp phần vào nhu cầu hàng ngày. Chúng cũng rất đa dạng và có thể được thêm vào nhiều món ăn khác nhau.

6. Trái cây và Rau củ

Một số loại trái cây và rau củ chứa một lượng Iod nhất định, nhưng mức độ này có thể thay đổi tùy thuộc vào hàm lượng Iod trong đất nơi chúng được trồng.

Kết luận

Iod là vi chất thiết yếu cần thiết cho sức khỏe, đặc biệt là cho chức năng tuyến giáp. Đảm bảo đủ lượng thực phẩm giàu Iod như hải sản, rong biển, sản phẩm từ sữa, muối Iod, trứng và một số loại trái cây và rau củ là rất quan trọng để ngăn ngừa thiếu hụt và duy trì sức khỏe tổng thể. Các sáng kiến y tế công cộng, bao gồm việc iod hóa muối, đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ thiếu hụt Iod trên toàn cầu. Một chế độ ăn cân bằng với những thực phẩm giàu Iod có thể giúp mọi người đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của họ và hỗ trợ sức khỏe. Tuy nhiên, tránh sử dụng quá mức các sản phẩm giàu iod có thể là nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp.