Trung tâm Ung Bướu – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

PGS. TS. BS. Nguyễn Xuân Hậu – Thạc sĩ. Bác sĩ nội trú. Nguyễn Xuân Hiền

Theo số liệu GLOBOCAN 2022, ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới với gần 2,3 triệu ca mắc mới và hơn 666.000 ca tử vong mỗi năm. Tại Việt Nam, năm 2022 ghi nhận khoảng 24.600 ca mắc mới và hơn 10.000 ca tử vong do ung thư vú. Đáng chú ý, tỷ lệ phát hiện ung thư vú ở giai đoạn sớm đã tăng từ 52,4% (giai đoạn 2008-2010) lên 76,6% trong những năm gần đây, nhờ vào việc sàng lọc sớm và định kỳ. Bên cạnh các tiến bộ trong điều trị, phát hiện sớm ung thư vú giúp tăng cơ hội điều trị thành công và giảm tỷ lệ tử vong..

Khám sáng lọc ung thư vú là gì?

Khám sàng lọc ung thư vú là quá trình kiểm tra nhằm phát hiện ung thư vú trước khi có các triệu chứng rõ ràng. Mục tiêu của sàng lọc là nhận diện bệnh ở giai đoạn sớm, khi việc điều trị có hiệu quả cao hơn. Các phương pháp sàng lọc phổ biến bao gồm:

– Chụp nhũ ảnh (mammography): Sử dụng tia X liều thấp để tạo hình ảnh của vú, giúp phát hiện các khối u hoặc bất thường nhỏ mà không thể cảm nhận bằng tay.

– Siêu âm vú: Sử dụng sóng âm để tạo hình ảnh mô vú, thường được sử dụng bổ sung cho chụp nhũ ảnh, đặc biệt hữu ích ở phụ nữ có mô vú dày.

– Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng từ trường và sóng radio để tạo hình ảnh chi tiết của vú, thường được chỉ định cho những phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư vú.

– Thăm khám lâm sàng vú: Là thăm khám được bác sĩ thực hiện nhằm phát hiện các tổn thương bất thường ở vú bệnh nhân.

– Tự khám vú của bản thân: Tự kiểm tra vú của mình để phát hiện những bất thường, thay đổi mới xuất hiện. Khi phát hiện những bất thường này hãy đi khám bệnh càng sớm càng tốt. 

Phương pháp chụp vú mới tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Ấn xem tại đây

Thời gian sàng lọc ung thư vú như thế nào?  

Các khuyến cáo về thời gian sàng lọc ung thư vú có thể khác nhau giữa các tổ chức y tế. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society), khuyến nghị như sau:

– Phụ nữ từ 40 đến 44 tuổi: Có thể lựa chọn bắt đầu chụp nhũ ảnh hàng năm nếu muốn.

– Phụ nữ từ 45 đến 54 tuổi: Nên chụp nhũ ảnh hàng năm.

– Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên: Có thể chuyển sang chụp nhũ ảnh mỗi hai năm một lần hoặc tiếp tục hàng năm, tùy theo tình trạng sức khỏe và mong muốn cá nhân.

Việc khám sàng lọc nên tiếp tục miễn là phụ nữ còn đủ sức khỏe và dự kiến sống thêm ít nhất 10 năm. Tất cả phụ nữ cần được truyền thông đầy đủ để nhận thức rõ về lợi ích, hạn chế và những nguy cơ tiềm ẩn liên quan đến sàng lọc ung thư vú, đồng thời báo cáo ngay cho nhân viên y tế nếu phát hiện bất kỳ thay đổi nào ở vú.

Tại Việt Nam, khuyến cáo chung nên bắt đầu sàng lọc ung thư vú từ tuổi 40, hoặc sớm hơn nếu xác định yếu tố nguy cơ di truyền

Ai cần sàng lọc sớm hơn

Mặc dù sàng lọc ung thư vú chủ yếu được khuyến nghị cho phụ nữ từ 40 tuổi trở lên, nhưng một số phụ nữ trẻ hơn cũng nên xem xét sàng lọc sớm hơn nếu có các yếu tố nguy cơ cao, bao gồm:

– Tiền sử gia đình Có người thân (mẹ, chị em gái) bị ung thư vú trẻ tuổi hoặc ung thư buồng trứng.

– Đột biến gen Mang đột biến gen BRCA1 hoặc BRCA2, làm tăng nguy cơ ung thư vú.

– Tiền sử xạ trị: Đã từng nhận xạ trị vùng ngực trước 30 tuổi.

Những phụ nữ có nguy cơ cao nên thảo luận với bác sĩ về kế hoạch sàng lọc phù hợp, có thể bao gồm chụp cộng hưởng từ (MRI) kết hợp với chụp nhũ ảnh.

Lợi ích của sàng lọc ung thư vú

Sàng lọc định kỳ giúp phát hiện ung thư vú ở giai đoạn sớm, khi kích thước khối u còn nhỏ và chưa lan rộng, nhằm:

– Tăng hiệu quả điều trị: Phát hiện sớm giúp lựa chọn phương pháp điều trị ít xâm lấn và hiệu quả hơn.

– Giảm tỷ lệ tử vong:  Sàng lọc định kỳ đã được chứng minh làm giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú.

– Cải thiện chất lượng cuộc sống: Phát hiện và điều trị sớm giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến sức khỏe và tâm lý.

Kết luận

Sàng lọc ung thư vú là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe phụ nữ. Việc tuân thủ các khuyến nghị về thời gian và đối tượng sàng lọc, cùng với nhận thức về các yếu tố nguy cơ, sẽ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm tỷ lệ tử vong do ung thư vú.