Trung tâm Ung Bướu – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

PGS. TS. BS. Nguyễn Xuân Hậu – Thạc sĩ. Bác sĩ nội trú. Nguyễn Xuân Hiền

Đái tháo đường và ung thư tuyến giáp là hai bệnh lý ngày càng phổ biến trên thế giới. Bạn có thể thắc mắc liệu đái tháo đường có làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp hay không và nếu bạn đang mắc một trong hai bệnh lý này, bạn cần lưu ý gì để bảo vệ sức khỏe? Bài viết này sẽ cung cấp một số thông tin cần thiết, giúp bạn hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa đái tháo đường và ung thư tuyến giáp cũng như một số phương pháp giúp bảo vệ sức khỏe của bạn.

Đái tháo đường là gì?

Đái tháo đường, hay còn gọi là tiểu đường, là tình trạng rối loạn chuyển hóa, gây tăng mức đường huyết kéo dài. Có hai loại chính:

• Đái tháo đường type 1: Cơ thể không sản xuất đủ insulin. Insulin là một hormon quan trọng giúp kiểm soát đường huyết.
• Đái tháo đường type 2: Liên quan đến kháng insulin, khiến cơ thể không thể sử dụng insulin hiệu quả.

Bệnh đái tháo đường không chỉ ảnh hưởng đến các cơ quan như tim, thận và mắt mà còn được chứng minh có liên quan đến nguy cơ mắc một số bệnh lý ác tính, bao gồm ung thư tuyến giáp.

Ung thư tuyến giáp là gì?

Ung thư tuyến giáp là bệnh lý ác tính xảy ra ở tuyến giáp – một tuyến nội tiết liên quan điều hòa chức năng nhiều cơ quan trong cơ thể. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến, hầu hết các trường hợp đều có tiên lượng tốt nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.

Mối liên quan giữa bệnh lý đái tháo đường và nguy cơ ung thư tuyến giáp

Người bị đái tháo đường có tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp?

Các nghiên cứu khoa học cho thấy bệnh nhân đái tháo đường, đặc biệt là type 2, có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn. Một nghiên cứu phân tích tổng hợp của Wu và cộng sự được công bố trên tạp chí Thyroid năm 2019 đã chỉ ra rằng người mắc đái tháo đường có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao hơn khoảng 20% so với người không mắc bệnh, đặc biệt ở nữ giới tỷ lệ này lên tới hơn 30%. [1]

Điều này có thể được giải thích bởi một số cơ chế như vai trò của các yếu tố di truyền, tình trạng tăng tiết bất thường TSH, tình trạng stress oxy hóa, tăng nồng độ insuline và các yếu tố tăng trưởng giống insulin trong máu (IGF) hoặc sự bài tiết bất thường các Adipocytokine như leptin, adiponectin… [2]

Vai trò của thuốc điều trị đái tháo đường

Một số thuốc điều trị đái tháo đường có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư. Ví dụ, Metformin hoặc Thiazolidinediones được cho là có khả năng giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp, giảm nguy cơ tiến triển và di căn xa nhờ ức chế sự phát triển tế bào ung thư thông qua các con đường tín hiệu tế bào. [3] Tuy nhiên cần có thêm nhiều nghiên cứu cỡ mẫu lớn hơn được thiết kế để đánh giá rõ vai trò của các thuốc điều trị tiểu đường trong bối cảnh bệnh lý ung thư tuyến giáp. 

Một số lời khuyên cho bệnh nhân đái tháo đường

Nếu bạn đang có chẩn đoán đái tháo đường, hãy áp dụng một số biện pháp sau để giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp và bảo vệ sức khỏe của bạn:

• Kiểm soát đường huyết: Luôn duy trì mức đường huyết ổn định. Đường huyết cao kéo dài không chỉ gây hại cho tim, thận mà còn làm tăng nguy cơ ung thư. Thực hiện kiểm tra đường huyết định kỳ và tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ.
• Duy trì cân nặng lý tưởng: Béo phì là yếu tố nguy cơ chung cho cả đái tháo đường và ung thư tuyến giáp. Hãy áp dụng chế độ ăn uống cân bằng và tập luyện thể dục thường xuyên để giảm cân nếu cần.
• Tầm soát ung thư tuyến giáp: Điều quan trọng là bạn hãy duy trì thói quen khám sức khỏe định kỳ và tầm soát các bệnh có nguy cơ cao. Phát hiện sớm các bất thường ở tuyến giáp giúp điều trị hiệu quả hơn.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Duy trì một chế độ ăn hợp lý là chìa khóa cho một cơ thể khỏe mạnh. Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây và các loại thực phẩm giàu chất xơ. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đường tinh luyện và các món chiên rán nhiều dầu mỡ.
• Sử dụng thuốc đúng cách: Nếu đang sử dụng các thuốc điều trị đái tháo đường hoặc bất kỳ loại thuốc khác, điều quan trọng nhất là hãy sử dụng theo đúng chỉ định. Tham khảo bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ hoặc hiệu quả của thuốc.

Kết luận

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng đái tháo đường và ung thư tuyến giáp có mối liên hệ nhất định, đặc biệt ở bệnh nhân đái tháo đường type 2. Tuy nhiên, bạn không cần quá lo lắng nếu kiểm soát tốt đường huyết, duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện tầm soát định kỳ. Hãy thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp, giúp bạn sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm.

 

Tài Liệu Tham Khảo

1. Xu S, Zhou W, Ge Y, et al. Diabetes mellitus and the risk of thyroid cancer: A systematic review and meta-analysis. Thyroid. 2019;29(10):1264-1275. doi:10.1089/thy.2018.0624.
2. Wu R, Zhang J, Zou G, Li S, Wang J, Li X, Xu J. Diabetes Mellitus and Thyroid Cancers: Risky Correlation, Underlying Mechanisms and Clinical Prevention. Diabetes Metab Syndr Obes. 2024;17:809-823. https://doi.org/10.2147/DMSO.S450321
3. Reuter S, Gupta SC, Chaturvedi MM, et al. Oxidative stress, inflammation, and cancer: How are they linked? Free Radic Biol Med. 2010;49(11):1603-1616. doi:10.1016/j.freeradbiomed.2010.09.006.
4. Suissa S, Azoulay L. Metformin and the risk of cancer: Time-related biases in observational studies. Diabetes Care. 2012;35(12):2665-2673. doi:10.2337/dc12-0788.