Trung tâm Ung Bướu – Bệnh viện Đại học Y Hà Nội

Ấn liên hệ 👉 PGS. TS. Nguyễn Xuân Hậu

 

Ấn liên hệ 👉 Thạc sĩ. Bác sĩ nội trú. Nguyễn Xuân Hiền

Ung thư tuyến giáp là một trong những bệnh ung thư có tiên lượng tốt, phần lớn trong số đó là ung thư biểu mô tuyến giáp thể nhú. Nhờ sự phát triển của chẩn đoán hình ảnh, ngày càng nhiều trường hợp ung thư tuyến giáp được phát hiện ở giai đoạn sớm, khi kích thước khối u rất nhỏ < 1 cm. Theo phân loại trước đây, ung thư tuyến giáp thể nhú dưới 1cm được chia thành 2 loại: Nguy cơ thấp và Nguy cơ cao. Theo Hiệp hội tuyến giáp Hoa Kỳ, ung thư tuyến giáp thể nhú dưới 1 cm và nguy cơ thấp là những trường hợp không có dấu hiệu xâm lấn vào các mô xung quanh hay di căn hạch bạch huyết. Với những trường hợp như vậy, có thể theo dõi chủ động mà chưa cần phẫu thuật ngay, hay còn gọi là chiến lược theo dõi chủ động (Active surveillance). Tuy nhiên, việc lựa chọn bệnh nhân thế nào, theo dõi bệnh ra sao cũng cần có những tiêu chuẩn và hướng dẫn bệnh nhân cụ thể. Tránh việc người bệnh chủ quan, và bỏ qua cơ hội điều trị.

Theo dõi chủ động là gì?

Chương trình theo dõi chủ động được khởi xướng bởi bác sĩ Akira Miyauchi (Nhật Bản) từ năm 1993. Đây là chiến lược theo dõi sát khối ung thư tuyến giáp thay vì phẫu thuật ngay lập tức. Bệnh nhân sẽ được kiểm tra định kỳ (thường 6-12 tháng/lần) bằng siêu âm tuyến giáp và khám lâm sàng để theo dõi sự tiến triển của khối u. Chiến lược theo dõi chủ động KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ BỎ MẶC BỆNH.

Khi nào theo dõi chủ động phù hợp?

Chiến lược này thường được khuyến nghị cho những bệnh nhân có các tiêu chuẩn sau:

* Về tiêu chuẩn khối u

• Ung thư tuyến giáp thể nhú nguy cơ thấp, kích thước < 1cm.

Lưu ý: Cần loại trừ các type nguy cơ cao của ung thư tuyến giáp thể nhú như thể tế bào cột, tế bào cao, … khi đã được xác định trên kết quả chọc hút kim nhỏ. Những thể mô bệnh học tiến triển nhanh của ung thư tuyến giáp thể nhú này thường chỉ được kết luận dựa vào bệnh phẩm sau phẫu thuật. Do đó, khi không đủ bệnh phẩm để kết luận về các thể mô học tiến triển này thì vẫn luôn cần lưu ý về sự thay đổi kích thước của khối u và sự xuất hiện các yếu tố bất lợi.

Khối ung thư không nằm ở các vị trí dễ di căn hoặc xâm lấn ra xung quanh, ví dụ:

• U nằm sát bao giáp, thường nên cách bao giáp trên 2mm
• U nằm mặt sau tuyến giáp
• U nằm cực trên
• U sát dây thần kinh thanh quản quặt ngược, khí quản, thực quản.
• Không di căn hạch

* Về tiêu chuẩn bệnh nhân

• Bệnh nhân có đủ điều kiện đi tái khám định kỳ, thường xuyên mỗi 3 tháng
• Bệnh nhân có nguy cơ biến chứng phẫu thuật cao
• Bệnh nhân cao tuổi, tuổi thọ dự đoán còn lại ngắn
• Bệnh nhân có tình trạng bệnh lý khác cần giải quyết trước khi phẫu thuật tuyến giáp
• Bệnh nhân đồng ý và có khả năng tuân thủ theo dõi định kỳ

* Về tiêu chuẩn bác sĩ

• Cần có bác sĩ chuyên sâu siêu âm tuyến giáp
• Máy siêu âm chất lượng cao

Lợi ích theo dõi chủ động?

• Trì hoãn hoặc tránh phẫu thuật ngay lập tức
• Phù hợp bệnh nhân già, u tiến triển chậm.
• Không ảnh hưởng đến tuyến cận giáp và thần kinh thanh quản quặt ngược

Nguy cơ và khó khăn khi theo dõi chủ động

Chiến lược này không phù hợp với mọi trường hợp ung thư tuyến giáp thể nhú

• Nguy cơ khối u tiến triển hoặc di căn hạch trong quá trình theo dõi (khoảng 10-15%). Nghĩa là cứ 100 người thì có khoảng 10 đến 15 người sẽ có các tiến triển cần phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp do có các yếu tố cần mổ như có dấu hiệu xâm lấn hay di căn hạch. Đa phần việc tiến triển này thường xảy ra ở bệnh nhân trẻ hơn là bệnh nhân cao tuổi (thường trên 60 tuổi). Những bệnh nhân này có thể đánh mất cơ hội phẫu thuật bảo tồn tuyến giáp.
• Khó khăn trong việc xác định type nguy cơ ung thư thể nhú tiến triển để lựa chọn phù hợp theo dõi chủ động, nếu chỉ dựa vào chọc hút kim nhỏ
• Khó khăn khi bệnh nhân không tuân thủ tái khám định kỳ
• Khó khăn trong xác định hạch di căn qua siêu âm trước mổ do vị trí hạch khó quan sát nằm sau tuyến giáp.
• Bệnh nhân lo lắng khi sống cùng bệnh ung thư

Kết luận

Theo dõi chủ động là một hướng tiếp cận hiện đại, an toàn và hiệu quả đối với nhóm vi ung thư tuyến giáp thể nhú nguy cơ thấp, đặc biệt bệnh nhân già và cần tuân thủ đầy đủ các yêu cầu theo dõi chủ động. Tuy nhiên, việc lựa chọn chiến lược này cần cân nhắc dựa trên đặc điểm của khối u, sự tuân thủ và mong muốn của bệnh nhân.

Hình ảnh khối ung thư tuyến giáp tiến triển âm thầm sau 1 thời gian chủ quan không thăm khám ở bệnh nhân trẻ 25 tuổi. Kết quả chọc hút kim nhỏ là ung thư tuyến giáp thể nhú

Video khối u tuyến giáp di động theo nhịp nuốt

Tài liệu tham khảo

1. Jung CK, Bychkov A, Kakudo K. Update from the 2022 World Health Organization Classification of Thyroid Tumors: A Standardized Diagnostic Approach. Endocrinol Metab (Seoul). 2022;37(5):703-718. doi:10.3803/EnM.2022.1553
2. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer – PMC. Accessed April 1, 2024. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4739132/
3. Sugitani I, Kiyota N, Ito Y, et al. The 2024 revised clinical guidelines on the management of thyroid tumors by the Japan Association of Endocrine Surgery. Endocr J. 2025;72(5):545-635. doi:10.1507/endocrj.EJ24-0644
4. Ito Y, Miyauchi A. Active surveillance for low-risk papillary thyroid microcarcinomas. Annals of Thyroid. 2020;5(0). doi:10.21037/aot-2020-rcmtt-06
5. Kwak JY, Han KH, Yoon JH, et al. Thyroid imaging reporting and data system for US features of nodules: a step in establishing better stratification of cancer risk. Radiology. 2011;260(3):892-899. doi:10.1148/radiol.11110206